Obezite cerrahisi öncesi ve sonrası en çok endişe duyulan konulardan biri geri kilo alımı. Psikolojinin geri kilo almada etkisi var mıdır? Çözüm yolları nelerdir?
Tüp mide ameliyatı öncesinde diyet ile kilo vermenin çok uzun bir süreç olması ve hedefe varılamadan çoğu zaman diyetin sonlanması, kişilerin beslenme alışkanlıklarını değiştirebilmelerine çok imkan vermeyebilir.
Mide küçültme ameliyatına başvuranlar için ameliyat kararı almak kimileri için hiç düşünmeden verdikleri bir kararken kimileri için de belli bir süre git-gel yaşadıkları bir konu olabilmektedir. Kilonun yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkisinin fizyolojik sağlıkla beraber psikolojiyi de etkilemesi ve yıllardır çözüm bulunamayan kilo verme sürecine, tüp mide ameliyatı ile son vermek istenmektedir. Fakat kişiler ameliyat kararını ne kadar sürede ne için almış olurlarsa olsun akıllarında tek bir soru vardır. O da “Ameliyat sonrası geri kilo alır mıyım?”
Geri kilo alan kişilere ve yapılan araştırmalara baktığımızda, geri kilo alım nedenlerinin birkaç ortak paydada birleştiğini görmekteyiz. Eğer tüp mide ameliyatı olan kişi ameliyat sonrasında düzenli beslenmeyi hayatına oturtmadıysa, öğünlerindeki tercihleri obezite cerrahisi sonrası beslenmeye göre yapmıyorsa, yemeği kendini “iyi etme aracı” olarak kullanıyorsa, spor yapmıyorsa ve ameliyat öncesinden gelen psikolojik sıkıntılarını çözüme kavuşturmadıysa geri kilo alma riski yüksektir. Alışkanlıklar ve zihin yapısı ameliyat öncesi dönemdeki gibiyse, geri kilo almaya dair zemini kaygandır. Diyebilirsiniz ki madem bunları yapacaktık niye ameliyat olduk?
Şuanda tüm dünya genelinde tuzlu gıdalardaki şeker oranının arttırılmış olması ile ele alınan her yiyeceğe biraz daha bağımlı hale gelinmesi ve o besinle bitmek bilmeyen bir ilişkinin sürmesi hedeflenmektedir. Ayrıca ulaşımın, taşımacılığın ve çevrenin insan yaşamını “kolaylaştırmak” adına birçok değişikliğe uğraması, insanları daha hareketsiz bir yaşama sürüklemiştir. Günümüz insanının bundan 10 yıl öncesine göre kilo alma riski daha yüksektir. Yani beslenme açısından kötü tercihler yapan, stres ve mutsuzluk gibi olumsuz duygularla yemek yiyerek başa çıkmaya çalışan ve fiziksel açıdan aktif olmayan her bireyin kilo alma riski vardır. Tüp mide ameliyatı öncesinde diyet ile kilo vermenin çok uzun bir süreç olması ve hedefe varılamadan çoğu zaman diyetin sonlanması, kişilerin beslenme alışkanlıklarını değiştirebilmelerine çok imkan vermeyebilir. Obezite cerrahisinde ise belli bir süre cerrahinin etkisiyle kilo vermektesiniz. Bu sürede değiştireceğiniz ve yapacağınız her şey ileriye yapacağınız bir yatırımdır. Bu yüzden eğer ki mide küçültme ameliyatı sonrası kilo verme sürecinde hayatınızda beslenme ve psikoloji adına birçok şeyi değiştirdiyseniz, kilo alma riskiniz çevrenizde gördüğünüz herkes kadar, her “normal” kilodaki kişiyle aynıdır.
Obezite cerrahisi olmayıp, sağlıklı kiloda olan herkes günümüz dünyasında sağlığı ve bedeni için beslenme ve fiziksel aktivite açısından aynı titiz hali kendine göstermelidir. Ameliyat olmayan kişiler, kilo açısından torpilli kişiler değil; kendilerine bedenen ve ruhen iyi bakmayı öncelik eden kişilerdir. Onlar da tek tip ve kalorisi yüksek beslenirse, bedensel hareketlilikleri azsa ve psikolojik ihtiyaçlarını yemek ile gidermeye çalışıyorsa kilo alırlar.
Tüm bunlara ek olarak geri kilo alma düşüncesi kişide kaygı yaratabilir. Bu kaygının yapıcı mı yoksa yıkıcı mı olduğuna bakmak gerekir. Kilo almaktan korkup, sürekli bunun kaygısıyla yaşamak kişinin olumsuz duyguların hakimiyetinde yaşamasına sebep olabilir. Bu olumsuzluklar da tok olunduğu halde aç hissedilmesine, sık atıştırılmasına, kilo almamak adına masum gibi görünen yiyeceklerin çok tüketilmesi sebep olabilir. Sonuç olarak korkulan başa gelebilir. Bunun için ameliyat sonrası süreci “yeniden yapılanma” süreci olarak görmek önemlidir. Ameliyat öncesi kilo ile bir şeyleri değiştirmek zor iken; obezite cerrahisi bir nevi “Ben sana kilo verdireceğim. Sen de sana düşeni, hayatını değiştirmeyi gerçekleştir.” demektedir. Obezite cerrahisi ile aşırı kilo sorun olmaktan çıkarken kişiye, eski alışkanlıklarını değiştirmek-dönüştürmek, psikolojik yönden kilo almasına yol açan faktörleri işlemek, kendine bakım vermeyi öğrenmesi ve bunları sürdürmesi düşer.